خانيك(فردوس) روستایی کهن با قابلیت های گردشگری
روستاي خانيك كه نام قبلی آن خانيك شاه بوده است
در فاصله 30 كيلومتري شمال شرقی فردوس.و در فاصله دو کیلومتری از جاده ترانزیتی فردوس ـ بجستان قرار دارد روستای قدیم خانیک 1800متر از سطح آبهای آزاد بالاتر است
اين روستا با 500نفر جمعيت از قديمي ترين روستاهاي منطقه مي باشد.که به دلیل واقع شدن در منطقه کوهپايه اي از نقاط ييلاقي شهرستان فردوس مي باشد.و همين امر سبب شده جمعيت روستا در تابستان به بيش از 600 نفر برسد
دين مردم روستا اسلام و مذهب آنان شيعه است. وشش شهید گرانقدر تقدیم نظام مقدس جمهوری اسلمی نموده است
تمامی جمعیت زیر 50 سال روستا باسواد هستند و بیشترین جمعیت دانش آموزی را در بین روستاهای دهستان دارد.
شغل اصلي مردم روستا كشاورزي و دامپروري است از محصولات روستا زعفران , گندم,جو , گردو , بادام , زردالو و شیر و فرآورده های لبنی است
مطالب زير از فرهنگ دهخدا آورده شده است.
تعداد زیادی از بانوان بخصوص دختران به قالیبافی مشغولند.
< خانیک شاه> دهی است از دهستان برون بخش حومه شهرستان فردوس واقع در ده هزار گزی خاور شوسه عمومی بجستان به فردوس. این دهکده در منطقه کوهستانی قرار دارد ، آب و هوایش گرم و سکنه اش 425تن است ، اهالی شیعه مذهب و فارسی زبانند، آب آنجا از قنات و محصول آنجا غلات و پنبه و شغل اهالی زراعت و راه آنجا مالرو است.
مزرعه ی بکری بالا و پایین و گودر جزء آنست .> (فرهنگ دهخدا به نقل از فرهنگ جغرافیایی ایران ، ج 9)
بعد از انقلاب اسلامی با مصوبه دولت موقت در تاریخ 1358/07/21به خانیک تغییر نام یافت.
از سال 1369 کار مکان یابی و نوسازی روستا در دشت غربی روستای قدیم که در فضایی باز و مسطح بود و البته بدون توجه به ساختار محلی و شغلی اهالی آغاز شد ولی علیرغم ساخته شدن بناها که به ازای هر واحد 60 متر مربع زیربنا و در جمع حدود 600 متر مربع مساحت هر منزل مسکونی در نظر گرفته شده بود ولی اهالی رغبتی به مهاجرت نداشتند چرا که روستای قدیم هرچندبه دلیل قرار داشتن در دامنه کوه و کوچه های باریک مشکلاتی داشت ولی به دلیل نزدیک بودن به مزارع قنات های روستا موقعیت بهتری داشت . تا این که بر اثر بارندگی های خوب دهه 70 و خشت و گلی بودن مصالح خانه ها از یک سو و عدم امکان گسترش روستا از سوی دیگر سبب شد به تدریج مهاجرت به مکان جدید آغاز شود. و این روند تا سال 1388 ادامه داشت.
مکان های مذهبی و تاریخی
امام زاده سلطان کریمشاه
مقبره اي واقع در قله جنوب روستا كه به سلطان كريمشاه معروف مي باشد.ساختمان قديمي آن هم اکنون با همت مردم روستا در حال بازسازي مي باشد.برخي دليل نامگذاري روستا به عنوان خانيكشاه را وجود اين امامزاده مي دانند. در كتب تاريخي و جغرافيايي بارها به وجود اين امام زاده در روستاي خانيك اشاره شده كه در اين جا به برخي از آن ها اشاره مي شود:
* در فرهنگ جغرافيايي ايران جلد نهم صفحه 144 نشريه جغرافيايي ارتش آورده خانيك شاه دهي است از دهستان برون بخش حومه شهرستان فردوس
* آقاي دكتر لطف الله مفخم در كتاب فرهنگ آبادي هاي ايران صفحه 169آورده خانيك شاه يكي از آبادي هاي فردوس بشمار مي آيد و
* آقاي علي اكبر دهخدا در كتاب لغتنامه صفحه 216نگاشته : خانيكشاه دهي است از دهستان فردوس
* در دفتر بقاع متبركه اداره اوقاف خراسان به شماره 47ـ الف آورده سلطان كريم شاه در خانيك مدفون است.
* آقاي دكتر محمد حسين پاپلي در فرهنگ آبادي صفحه 631آورده : امام زاده سلطان كريم شاه در فردوس مدفون شده به شماره 14 34 17 و در صفحه 219 همان كتاب محل دفن امام زاده سلطان كريم شاه را در روستاي خانيك به شماره 14 34 17 قرار داده
* آية الله سيد محمد مهدي بحرالعلوم در كتاب 4336بقعه از بقاع امام زادگان صفحه 50 مي نويسد نوه حضرت موسي بن جعفر عليه السلام در خانيك دفن شده است.
* منبع: متن تأييديه صادر شده توسط حجة الاسلام و المسلمين علي فلسفي كه از سوي آقاي احمد طالب الحق هم تآييد گرديده است.
این مکان که در جوار مزار شهدای گرانقدر روستا قرار دارد نیازمند توجه جدی است. لازم به ذکر است کار بازسازی بنای امام زاده چندین سال است که توسط مردم آغاز شده ولی به دلیل مشکلات مالی نیمه تمام مانده است.
قلعه خانیک
بنایی بسیار قدیمی ساخته شده از خشت و گل و سنگ بر فراز قله شمالی روستا که قدمت آن به دوران ناامنی و عدم وجود نیروهای امنیتی بر می گردد و از جمله دلایل ساخت آن در امان بودن از غارتگری حسنی ها ذکر شده است. ساخت بنایی با این عظمت و حمل سنگ و آب به ارتفاع زیاد نشان از سخت کوشی و همت بالای این مردم است
آسیاب آبی
یکی از آثار تاریخی خانیک آسیاب آبی روستا است که در وسط روستا و باصطلاح محلی پای تراز قرار دارد. بر اساس گفته های افراد مسن این آسیاب از قدیمی ترین آسیاب های آبی منطقه بوده است به گونه ای که سایر آسیاب های آبی موجود در منطقه از جمله روستای بروناز ب الگو برداری از این آسیاب ساخته شده است.
از آسیاب فوق اکنون فقط محفظه استوانه ای که آب در آن می ریخته (تنوره) و ارتفاع تقریبی آن بیش از ۸ متر می باشد و از سنگ و آهک و آجر .. ساخته شده باقی مانده است.
قنات ها
یکی از شاهکارهای فرهنگی مردم ایران و بخصوص جنوب خراسان قنوات هستند. روستای خانیک نیز در این زمینه در بین روستاهای منطقه منحصر به فرد است . وجود حد اقل شش قنات دائمی در روستاها و مزارع اطراف آن گواه این مدعا می باشد.که عبارتند از :
قنات خانیک قنات بکری بالا قنات گوده قنات کلاته حسن بیک قنات آبدریک قنات امرودکن قنات کرٍکی
هر کدام از قنات های مذکوربا جاذبه های طبیعی محلی مناسب برای تفریح و استراحت در تابستان است
حد فاصل قنات اصلی خانیک و قنات امرودکن که در فاصله تقریباً ۵ کیلومتری شرق آن است زیر کشت درختان بادام است و ادامه این دره طویل به تنگل که دره ای سزسبز است منهی می شود که از مکان های دیدنی بالادست سد خاکی خانیک است
تنگل زرد
دره ای نسبتا طولانی که در شرق روستا قرار دارد و حوزه آبریز قنات امرودکن و خانیک می باشد و در ابتدای آن که در شمال روستای امرودکان واقع است بند خاکی جهت تغذیه قنات های پایین دست احداث گردیده است. انتهای این دره به رشته کوهی منتهی است که خط الراس آن مرز آبی فردوس و گناباد است.
وجود چشمه های متعدد و درختان دیم این دره را به یکی از نقاط دیدنی و تفرجگاه در فصل گرم تابستان تبدیل کرده است.
